Trong giai đoạn ra hoa, cây sầu riêng rất mẫn cảm với các yếu tố bất lợi, đặc biệt là sự tấn công của sâu bệnh. Nhiều đối tượng gây hại như bọ trĩ, rầy bông, sâu ăn bông và các loại nấm bệnh có thể làm giảm tỷ lệ thụ phấn, gây rụng hoa hàng loạt và ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất. Vì vậy, việc nhận diện và quản lý sâu bệnh hại trên bông sầu riêng là yếu tố then chốt giúp đảm bảo mùa vụ thành công.
BỌ TRĨ:
- Bọ trĩ là nhóm côn trùng chích hút rất nhỏ, cơ thể thon dài, kích thước chỉ 1–1,5 mm. Chúng hoạt động mạnh trong điều kiện thời tiết khô nóng, đặc biệt vào giai đoạn sầu riêng ra hoa rộ. Bọ trĩ thường tập trung ở nách hoa, chùm hoa non và gây hại từ khi bông vừa nhú đến lúc nở.
-Điều kiện phát sinh: Thời tiết nắng nóng, khô hanh. Vườn ít thoáng khí, tán lá dày. Lạm dụng phân đạm làm tán lá xanh rậm, thu hút bọ trĩ.
- Triệu chứng: bông bị cháy xém hoặc chuyển màu bạc nâu do bị chích hút. Cánh hoa và cuống hoa co rút, nhăn nheo. Hoa dễ rụng non, làm giảm mạnh tỷ lệ đậu trái. Nếu mật độ cao, có thể quan sát bọ nhỏ li ti màu vàng nhạt hoặc nâu sẫm chạy nhanh trên bông
-Tác hại: Giảm tỷ lệ thụ phấn, giảm đậu trái – ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất. Làm bông yếu, dễ nhiễm thêm nấm bệnh như bồ hóng. Gây thiệt hại nặng trong giai đoạn nắng nóng hoặc khi vườn rậm rạp, ẩm thấp.
.jpg)
RẦY BÔNG:
-Rầy bông trên sầu riêng chủ yếu gồm rầy xanh, rầy phấn và một số loài rầy nhỏ chích hút nhựa trên chùm hoa. Chúng thường xuất hiện nhiều vào giai đoạn hoa sầu riêng nhú nụ đến nở rộ, đặc biệt trong điều kiện thời tiết ẩm, vườn rậm rạp
- Kích thước nhỏ, dài khoảng 1–2 mm. Màu thường thấy: xanh nhạt, vàng nhạt hoặc trắng phấn. Di chuyển nhanh, thường bám ở cuống hoa, nách hoa, vòi nhụy. Thải ra dịch mật, tạo điều kiện hình thành nấm bồ hóng.
- Điều kiện phát sinh: Thời tiết ẩm, mưa nhẹ xen nắng. Vườn rậm rạp, tán lá không được tỉa. Nhiều cỏ dại hoặc cây ký chủ quanh gốc. Dư thừa phân đạm làm cây ra lộc non nhiều, thu hút rầy.
- Triệu chứng: Hoa co rút, biến dạng, không nở hoàn chỉnh. Cuống hoa yếu → rụng hoa hàng loạt. Màu hoa chuyển vàng nâu, đôi khi khô héo sớm. Trên hoa và cành xuất hiện nấm bồ hóng đen do dịch mật của rầy tiết ra.Tỷ lệ đậu trái giảm đáng kể.
-Tác hại: Giảm mạnh tỷ lệ thụ phấn và đậu trái. Làm bông yếu, dễ nhiễm bệnh nấm. Nếu không kiểm soát, rầy có thể gây mất 30–50% số hoa, ảnh hưởng nghiêm trọng năng suất.
SÂU ĂN BÔNG:
- Sâu ăn bông trên sầu riêng gồm các nhóm sâu phổ biến như sâu xanh, sâu khoang, sâu đo và ấu trùng của nhiều loài ngài đêm. Chúng xuất hiện mạnh vào thời điểm hoa vừa trổ – đến lúc nở rộ, đặc biệt khi thời tiết ẩm xen nắng hoặc vườn rậm rạp.
- Điều kiện phát sinh: Thời tiết ẩm – nóng, đặc biệt sau mưa. Vườn ít vệ sinh, cỏ dại nhiều → có nơi trú ẩn cho sâu. Tán cây rậm rạp, ít ánh sáng. Các vườn phun thuốc hóa học sớm làm mất thiên địch → sâu bộc phát.
-Sâu non có kích thước 1–3 cm. Màu sắc thay đổi: xanh lá, vàng xanh, nâu hoặc sọc. Ban ngày ẩn trong kẽ hoa, cành, lá non; ban đêm ra ăn mạnh. Dễ nhận biết qua phân sâu màu đen rơi dưới chùm hoa.
- Triệu chứng: Cắn rách cánh hoa, ăn cuống hoa → làm rụng bông. Làm hoa khô, héo dù bên ngoài không hư nhiều. Chùm hoa bị sâu ăn thường có bụi đen (phân sâu) và tơ mỏng. Gây thất thoát lớn khi mật độ sâu cao.
-Tác hại: Mất bông → giảm tỷ lệ đậu trái rất mạnh. Làm cây mất sức, dễ nhiễm thêm nấm do vết thương từ sâu cắn. Có thể gây thất thu 20–40% thậm chí hơn nếu không phòng trừ kịp thời.
.png)
- Bọ cánh cứng hại bông sầu riêng chủ yếu là các loài bọ dừa, bọ hung nhỏ, bọ vòi voi và một số loài bọ ăn phấn hoa. Chúng thường xuất hiện nhiều vào buổi tối và sáng sớm – thời điểm hoa sầu riêng nở và tiết mùi thu hút côn trùng.
-Kích thước 3–10 mm tùy loài. Màu sắc phổ biến: nâu, đen, nâu đỏ hoặc vàng nâu. Thân cứng, di chuyển nhanh. Thường xuất hiện theo đàn trên các chùm hoa. Một số loài có vòi dài để chích hút hoặc ăn phần mô mềm của hoa.
- Điều kiện phát sinh: Mùa hoa sầu riêng trùng với mùa phát triển của bọ cánh cứng. Vườn nhiều cây họ dừa, cau, cọ → nơi trú và sinh sản của chúng. Nhiều ánh sáng đèn ban đêm thu hút bọ cánh cứng từ xa bay đến. Vườn rậm rạp, ít vệ sinh thảm thực vật.
- Triệu chứng: Rách cánh hoa, làm hoa mất sức và rụng. Cắn phá cuống hoa, khiến hoa non rụng hàng loạt. Xuất hiện các vết cạp tròn hoặc vết cắn nham nhở trên hoa. Hoa bị cháy mép, thâm đen do bị ăn hoặc bị tổn thương.
-Tác hại: Giảm mạnh số lượng hoa khỏe, giảm tỷ lệ đậu trái.Làm tổn thương bề mặt hoa , tạo cửa ngõ cho nấm Phytophthora, Colletotrichum xâm nhiễm. Một số loài còn cắn ăn mầm non sau khi hoa tàn , cây suy yếu.
RỆP SÁP:
- Rệp sáp là nhóm côn trùng chích hút nhựa, cơ thể phủ lớp bột sáp trắng, thường tập trung ở cuống hoa, nách hoa, cành non và chùm hoa của sầu riêng. Chúng phát sinh mạnh trong điều kiện ai ẩm, tán cây rậm và có kiến bảo vệ.
-Cơ thể nhỏ, oval, màu trắng hoặc trắng hồng, phủ lớp sáp bột. Đẻ trứng trong túi sáp trắng như bông gòn nhỏ. Thường tụ thành từng cụm trên chùm hoa. Khi bị động, rệp không chạy nhanh mà bám chặt vào hoa. Thường có kiến đi kèm vì chúng thu mật ngọt từ rệp.
- Điều kiện phát sinh: Thời tiết ẩm – nóng, không thoáng gió. Vườn um tùm, ít vệ sinh, nhiều cỏ dại. Có nhiều kiến – tác nhân mang rệp đi khắp cây. Sử dụng quá nhiều phân đạm khiến lộc non ra nhiều, thu hút rệp.
- Triệu chứng: Hoa vàng, yếu và dễ rụng. Chùm hoa phát triển kém, biến dạng hoặc khô cứng. Tiết ra dịch mật ngọt thu hút nấm bồ hóng. Tắc nghẽn chức năng hô hấp của hoa, giảm khả năng thụ phấn. Nếu mật số cao, hoa rụng hàng loạt, giảm mạnh tỷ lệ đậu trái.
-Tác hại: Giảm tỷ lệ đậu trái do hoa bị suy yếu. Gây mất sức cây trong giai đoạn quan trọng. Nấm bồ hóng che phủ làm giảm quang hợp, ảnh hưởng toàn tán. Lây lan nhanh nhờ kiến, có thể bộc phát thành ổ dịch lớn.
.png)
Kính chúc quý ông bà cô chú anh chị nhà vườn sẽ có vụ mùa năng suất cao và bội thu!
► Cảm ơn bà con đã quan tâm và theo dõi bài viết. Hy vọng bài viết này sẽ đem lại cho bà con những kiến thức bổ ích trong quá trình canh tác nông nghiệp. Nếu muốn tham khảo thêm nhiều thông tin hữu ích khác, xin kính mời quý bà con truy cập vào trang web Thiên Hà WTO của chúng tôi mỗi ngày nhé !
Nguồn : Thiên Hà WTO Tổng Hợp.
